Η παρούσα έκθεση (που επικαιροποιήθηκε τον Αύγουστο του 2016) αποτελεί προϊόν του πρώτου πακέτου εργασίας, το οποίο στοχεύει στην κατανόηση του πλαισίου και της έκτασης της αγροδασοπονίας στην Ευρώπη. Σε μια προηγούμενη έκθεση , οι Den Herder et al (2015) εξέτασαν τις υπάρχουσα βιβλιογραφία για να κάνουν μια προκαταρκτική εκτίμηση της έκτασης της αγροδασοπονίας στην Ευρώπη. Η έκθεση αυτή (η οποία συγκέντρωσε μόνο περιορισμένα στοιχεία από ορισμένες χώρες) εκτιμά ότι η αγροδασοπονία εκτείνεται σε τουλάχιστον 10,6 εκατομμύρια εκτάρια στην Ευρώπη. Αντίθετα, η έρευνα κάλυψης της γης του CORINE δίνει στην ταξινόμηση " αγροδασοπονία" 3.3 εκατομμύρια εκτάρια στην Ευρώπη. Αυτή είναι ουσιαστικά μικρότερη από την τιμή που αναφέρθηκε από τους Den Herder et al (2015) και είναι το αποτέλεσμα του CORINE που έχει έναν πολύ στενό ορισμό της αγροδασοπονίας. Είναι προφανές ότι απαιτείται μια πιο εναρμονισμένη και ομοιόμορφη πανευρωπαϊκή εκτίμηση.

Στην έκθεση αυτή, οι αγροδασικές περιοχές της Ευρώπης χαρτογραφήθηκαν κυρίως χρησιμοποιώντας τα στοιχεία της χρήσης και κάλυψης της γης LUCAS . Για την εκτίμηση της κάλυψης των δασών σε γεωργικές εκτάσεις σε επτά χώρες (Αυστρία, Ελβετία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Σουηδία και Νορβηγία) χρησιμοποιήθηκε επίσης η έρευνα παρακολούθησης γης του προγράμματος Copernicus (χάρτες υψηλής ανάλυσης με πυκνότητα κάλυψης δένδρων). Τα αποτελέσματα και τα δύο προγραμμάτων συγκρίθηκαν με παράλληλη ανασκόπηση της βιβλιογραφίας και στατιστικών απογραφών.

Χρησιμοποιώντας τη βάση δεδομένων LUCAS, η συνολική έκταση της αγροδασοπονίας στην ΕΕ των 27 εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 15,4 εκατομμύρια εκτάρια, ήτοι στο 3,6% της εδαφικής έκτασης ή στο 8,8% της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης. Πρόκειται για μεγαλύτερη εκτίμηση σε σχέση με τα 10,6 εκατομμύρια εκτάρια που αναφέρθηκαν στην ανασκόπηση της βιβλιογραφίας. Τα δασολίβαδα είναι κατά πολύ ο κυρίαρχος τύπος αγροδασοπονίας στην Ευρώπη καλύπτοντας 15,1 εκατομμύρια εκτάρια. Η έκταση των δασογεωργικών συστημάτων υπολογίζεται σε 358 χιλ. εκτάρια. Τα παραπάνω σύνολα περιλαμβάνουν τη βόσκηση και τη συγκαλλιέργεια με μόνιμες καλλιέργειες (π.χ. οπωροφόρα δέντρα και ελιές) (1,05 εκατ. εκτάρια), που περιλαμβάνουν 0,85 εκατ. εκτάρια δασολοβαδικών και 0,22 εκατ. εκτάρια συγκαλλιεργούμενων συστημάτων. Η ανάλυση των κρίσιμων σημείων έδειξε ότι υπάρχει μεγάλη αφθονία αγροδασικών συστημάτων στη νότια, κεντρική και βορειοανατολική Πορτογαλία, νοτιοδυτική, κεντρική και σε τμήματα της βόρειας Ισπανίας, νότια της Γαλλίας, στη Σαρδινία, νότια Ιταλία, κεντρική και βορειο-ανατολική Ελλάδα, κεντρική και δυτική Βουλγαρία και μία περιοχή στη βόρεια Ρουμανία.

Τα δεδομένα LUCAS χρησιμοποιήθηκαν επίσης για την εκτίμηση της έκτασης των διάσπαρτων δέντρων και των «πράσινων γραμμών» όπως είναι οι φυτοφράκτες. Η αγροδασοπονία με διάσπαρτα δέντρα καλύπτει σχεδόν 300 χιλιάδες εκτάρια που αντιστοιχούν σε περίπου 0,02% της εδαφικής έκτασης στην ΕΕ, με υψηλές τιμές στη Γαλλία, την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιταλία. Η αγροδασοπονία που περιλαμβάνει φυτοφράκτες καλύπτει περίπου 1,78 εκατομμύρια εκτάρια που αντιπροσωπεύουν το 0,42 % περίπου της εδαφικής έκτασης στην ΕΕ, με μεγαλύτερες τιμές στη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιταλία.

Η υψηλότερη εκτίμηση για την έκταση της αγροδασοπονίας χρησιμοποιώντας τα στοιχεία LUCAS (15,4 εκατ. εκτάρια) σε σύγκριση με αυτή που υπολογίστηκε από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (10,6 εκατ. εκτάρια) μπορεί να εξηγηθεί και εν μέρει εξαιτίας της συμπερίληψης της Βουλγαρίας (+ 0,87 εκατ. Εκτάρια) και των υψηλότερων εκτιμήσεων για την Ισπανία (+1.74 million ha), τη Γαλλία (+1,05 εκατομμύρια εκτάρια), τη Ρουμανία (+ 0,71 εκατομμύρια εκτάρια), την Ιταλία (+ 0,44 εκατομμύρια εκτάρια), το Ηνωμένο Βασίλειο (+0,39 εκατομμύρια εκτάρια) και τη Σουηδία (+0,37 εκατομμύρια εκτάρια). Υπήρχαν χαμηλότερες εκτιμήσεις για την Ελλάδα (-0,67 εκατ. εκτάρια) και την Πορτογαλία (-0,48 εκατ. εκτάρια). Όταν οι εκτιμήσεις LUCAS συγκρίθηκαν με τις εθνικές απογραφές, η εκτίμηση LUCAS για 5,58 εκατομμύρια εκτάρια αγροδασοπονίας στην Ισπανία ήταν εντός του 10% της εθνικής απογραφής των 6,14 εκατομμυρίων εκταρίων. Ωστόσο, η εκτίμηση LUCAS για την Πορτογαλία (1,17 εκατομμύρια εκτάρια) ήταν χαμηλότερη κατά 22% από την εκτίμηση βάσει εθνικών απογραφών.

Παρόλο που ενδέχεται να υπάρχουν ορισμένα συστηματικά σφάλματα, επειδή τα δεδομένα LUCAS συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν με ομοιόμορφο τρόπο, η μελέτη παρέχει μια βάση σύγκρισης των αγροδασικών περιοχών μεταξύ χωρών και περιοχών. Επισημαίνει τις χώρες και περιοχές πού ασκείται σήμερα η αγροδασοπονία και που υπάρχουν ευκαιρίες. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η αγροδασοπονία καλύπτει περίπου το 9% της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης της ΕΕ, μπορεί να διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο στις πολιτικές αποφάσεις .

den Herder, M., Moreno, G., Mosquera-Losada, M.R., Palma, J.H.N., Sidiropoulou, A., Santiago Freijanes, J.J., Crous-Duran, J., Paulo, J., Tomé, M., Pantera, A., Papanastasis, V., Mantzanas, K., Pachana, P., Papadopoulos, A., Plieninger, T., Burgess, P.J. (2016). Current extent and trends of agroforestry in the EU27. Deliverable Report 1.2 for EU FP7 Research Project: AGFORWARD 613520. (15 August 2016). 2^nd Edition. 76 pp.

Σημείωση: οι τιμές στην έκδοση του Αυγούστου 2016 έχουν αναθεωρηθεί από την έκδοση του Δεκεμβρίου του 2015. Για παράδειγμα, οι εκτάσεις των βοσκόμενων δασών περιλαμβάνονται μόνο όταν υπάρχουν ενδείξεις βόσκησης και οι ελαιώνες με συγκαλλιέργεια μεταξύ των σειρών περιλαμβάνονται μόνο εάν καλλιεργείται μια ενδιάμεση καλλιέργεια (συγκαλλιέργειεα).

Η κύρια αναφορά περιλαμβάνει παραρτήματα σχετικά με την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα. Παρακάτω υπάρχει ένα ξεχωριστό παράρτημα στο οποίο περιγράφεται η έκταση και οι τάσεις της αγροδασοπονίας στη Γαλλία.

Malignier, N., Balaguer, F. (2017).  Annex to Deliverable 1.2: Current extent and trends of agroforestry in France. AGFORWARD 613520. (7 February 2017). 10 pp.