Περιβαλλοντικές και κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες που διέπουν την αγροδασοπονία σε διάφορες περιφέρειες στην Ευρώπη

Ένας από τους στόχους του προγράμματος AGFORWARD είναι η κατανόηση του περιεχομένου και της έκτασης της αγροδασοπονίας στην Ευρώπη. Η έκθεση αυτή, που συντάχθηκε από τα στελέχη του Ευρωπαϊκού Δασικού Ινστιτούτου MercedesRois, NatasaLovrić και MarkoLovri

, εξετάζει το κοινωνικο-οικονομικό και περιβαλλοντικό πλαίσιο εφαρμογής της αγροδασοπονίας στην Ευρώπη. Χρησιμοποιεί δύο προσεγγίσεις: α) τη λήψη ποιοτικών συνεντεύξεις από 183 αγρότες και β) την ανάπτυξη ενός λεπτομερούς πολυκριτηριακού μοντέλου βασισμένου στις απαντήσεις των 18 συμμετεχόντων στο πρόγραμμα που ασχολούνται με την Ευρωπαϊκή αγροδασοπονία.

Η έκθεση ξεκινά με σύντομες ανασκοπήσεις του αγροτικού τομέα στην Ευρώπη (Ενότητα 2) και της πρόσφατα δημοσιευμένης γνώση για τους κοινωνικο-οικονομικούς και περιβαλλοντικούς συντελεστές της αγροδασοπονίας (Ενότητα 3).

Η ενότητα 4 περιγράφει τις ποιοτικές συνεντεύξεις που πραγματοποιήθηκαν με 98 αγρότες που ασχολούνται με την αγροδασοπονία και με 85 αγρότες που δεν ασχολούνται με τη δραστηριότητα αυτή σε οκτώ Ευρωπαϊκές χώρες. Η προσέγγιση χρησιμοποίησε καθιερωμένη πρακτική για την απάντηση στο ερώτημα : «Είναι η αγροδασοπονία αποδεκτή ή όχι»; Οι ερωτηθέντες, οι οποίοι προσεγγίστηκαν σε προσωπικό επίπεδο ή τηλεφωνικά, υποβλήθηκαν σε οκτώ ερωτήσεις, οι οποίες αναφέρονται και εξετάζονται στη συνέχεια :

  • 1. Τι καταλαβαίνουν οι αγρότες από αγροδασοπονία;
  • 2. Γιατί οι αγρότες αρχίζουν να εφαρμόζουν την αγροδασοπονία;
  • 3. Έχουν αφαιρεθεί δέντρα από τα χωράφια και γιατί;
  • 4. Ποιες είναι οι εφαρμοζόμενες πρακτικές αγροδασοπονίας;
  • 5. Ποια είναι τα βασικά προβλήματα που οι αγρότες αντιμετωπίζουν κατά την εφαρμογή της αγροδασοπονίας;
  • 6. Ποιες είναι οι θετικές αντιλήψεις των αγροτών για τα αγροδασοπονικά συστήματα;
  • 7. Ποιες είναι οι αρνητικές αντιλήψεις των αγροτών για τα αγροδασοπονικά συστήματα;
  • 8. Βλέπουν οι αγρότες την ανάγκη ονομασίας προέλευσης των αγροδασικών προϊόντων;

Η έκθεση περιέχει ορισμένα αποσπάσματα των απαντήσεων σε καθεμία από αυτές τις ερωτήσεις και περιγράφει το πλήρες φάσμα των απαντήσεων σε καθεμιά από αυτές.

Η ενότητα 5 περιγράφει την ανάπτυξη ενός μοντέλου αναλυτικής διαδικτυακής διαδικασίας (AnalyticNetworkProcess-(ANP) βασισμένο στις απαντήσεις των 18 συμμετεχόντων που ασχολούνται με την Ευρωπαϊκή αγροδασοπονία. Η κατανόηση των συμμετεχόντων για τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ωφελειών , κόστους, ευκαιριών και του κινδύνου των πέντε επιλογών αγροδασοπονίας εξετάστηκαν σε ένα τυπικό σενάριο αγροτικής εκμετάλλευσης για τις πέντε διαφορετικές Ευρωπαϊκές βιογεωγραφικές περιφέρειες. Οι πέντε επιλογές αγροδασοπονίας περιέλαβαν : α) αγροδασοπονία υψηλής φυσικής πολιτισμικής αξίας, β) συγκαλλιέργεια ή βόσκηση μεταξύ δέντρων υψηλής αξίας, γ) συγκαλλιέργεια δέντρων και γεωργικών φυτών, δ) συνύπαρξη δέντρων και αγροτικά ζώα και ε) μη εφαρμογή αγροδασοπονίας. Οι πέντε βιογεωγραφικές περιφέρειες ήταν: η ατλαντική, η βόρεια , η ηπειρωτική, η μεσογειακή και η παννονική. Το τελικό μοντέλο βασίζεται σε 40 κριτήρια, όπου ποσοτικοποιήθηκαν οι σχετικές επιδράσεις των επιλεγμένων εισροών σε επιλεγμένες εκροές.

Σε όλες τις πέντε περιφέρειες και στις πέντε επιλογές διαχείρισης, από άποψη περιβαλλοντικών ωφελειών, οι ισχυρότερες σχέσεις εμφανίστηκαν, όταν εφαρμόστηκαν χαμηλότερες εισροές φυτοφαρμάκων και/ή λιπασμάτων. Από άποψη οικονομικών ωφελειών, οι ισχυρότερες σχέσεις επετεύχθησαν με χαμηλότερα κόστη εργασίας, με παραγωγή υψηλότερης ποιότητας καλλιεργειών και ξυλείας, ή χαμηλότερο επιχειρηματικό κίνδυνο λόγω διαφοροποίησης. Όσον αφορά τις κοινωνικές ωφέλειες , η ισχυρότερη σχέση συνδυάστηκε με την αύξηση των γνώσεων και των πληροφοριών για την αγροδασοπονία. Όσον αφορά τα κόστη, οι ισχυρότερες σχέσεις εμφανίστηκαν με την αύξηση του κόστους εργασίας ή με τον αυξημένο ανταγωνισμό μεταξύ καλλιεργειών, δέντρων και ζώων. Όσον αφορά τις ευκαιρίες, οι ισχυρότερες σχέσεις συνδυάστηκαν με τη διαθεσιμότητα των επιδοτήσεων ή την υψηλότερη απασχόληση. Τέλος, όσον αφορά τους κινδύνους, οι ισχυρότερες σχέσεις συνδυάστηκαν με χαμηλές ευκαιρίες στην αγορά ή την έλλειψη επιδοτήσεων. Σε όλες τις πέντε βιογεωγραφικές περιφέρειες, η επιλογή της μη εφαρμογής της αγροδασοπονίας έλαβε τη χαμηλότερη κατάταξη στη Μεσογειακή ζώνη , η οποία είναι επίσης η περιοχή όπου η εφαρμογή της αγροδασοπονίας είναι σήμερα η υψηλότερη. Η ενότητα τελικά περιγράφει πως η κατανόηση αυτών των σχέσεων μπορεί να αποβεί χρήσιμη για τον προσδιορισμό κατάλληλων πολιτικών παρεμβάσεων.

Rois Díaz, M., Lovrić, N., Lovrić, M., den Herder, M., Graves, A.R., Pisanelli, A., Mosquera Losada, M.R., Ferreiro Rodríguez, N., García de Jalón, S., Vityi, A., Varga, A., Burgess, P.J. (2017). Environmental and socio-economic framework conditions of agroforestry in different regions in Europe. Deliverable Report 1.3 for EU FP7 Research Project: AGFORWARD 613520. (10 April 2017). 100 pp.

Κατεβάστε την αναφορά

D1_3 Socio-economic and economic framework.pdf (4.1 MiB)