Montado και μωσαϊκά συστήματα στην Πορτογαλία

Περιγραφή του συστήματος

Στην Πορτογαλία, το κύριο αγροδασικό σύστημα είναι παραδοσιακό και ονομάζεται montado. Χαρακτηρίζεται από αραιά δένδρα συνδυασμένα με γεωργία ή κτηνοτροφία. Τα κύρια είδη δέντρων που υπάρχουν στο montado είναι η φελλοφόρος δρυς (QuercussuberL) και/ή αριά (QuercusrotundifoliaL). Οι μικτές συστάδες των δύο αυτών ειδών είναι επίσης κοινές. Οι περιοχές montado που έχουν φελλοφόρο δρυ περιλαμβάνονται στην Εθνική Απογραφή Δασών (NFI) της Πορτογαλίας ως μέρος της δασικής έκτασης της φελλοφόρου δρυός και της αριάς, οι οποίες καταλαμβάνουν 736.775 εκτάρια και 331.179 εκτάρια αντίστοιχα (AFN, 2010). Υπάρχουν σημαντικές διαφορές στη διαχείριση του υπορόφου μεταξύ των (τυπικών) δασών φελλοφόρου δρυός (όπου το κύριο προϊόν είναι ο φελλός) και των αγροδασολιβαδικών συστημάτων (όπου, πέραν του φελλού, παράγονται φελλοφόρος δρυς, βαλανίδια, ζωικά και φυτικά γεωργικά προϊόντα). Η μεγαλύτερη έκταση των montados απαντά στα νοτιοανατολικά της Πορτογαλίας, αν και υπάρχουν κάποιες εκτάσεις και στα βόρεια της χώρας.

Αγροδασοπονία υπάρχει και στη βόρεια και κεντρική Πορτογαλία με τη μορφή φυσικών λιβαδιών, όπου τα δέντρα αποτελούν φράκτες ή ορόσημα των χωραφιών ή σχηματίζουν παρόχθιες δασικές ζώνες (συνολικά γνωστά ως "Lameiros"), ενώ υπάρχουν και 41.400 εκτάρια περίπου αραιών συστάδων καστανιάς(Castaneasativa) που ονομάζονται "Soutosecastinçais".

Αν επιθυμείτε να μάθετε για τη δραστηριότητα αυτής της ομάδας, παρακαλούμε να επικοινωνήσετε με την DrJoanaAmaralPaulo (joanaap@isa.ulisboa.pt) ή τον DrJoãoPalma (joaopalma@isa.ulisboa.pt) στο Ινστιτούτο SuperiordeAgronomia (ISA), στο Πανεπιστήμιο της Λισαβόνας, στην Πορτογαλία.

Αρχική συνάντηση ενδιαφερόμενων φορέων

Η πρώτη συνάντηση της ομάδας των ενδιαφερόμενων φορέων που επικεντρώθηκε στα Montados πραγματοποιήθηκε στις 24 Ιουλίου 2014, στην οποία συμμετείχαν 22 εκπροσώπους. Η συνάντηση φιλοξενήθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης Corucheκαι οργανώθηκε από το Ινστιτούτο SuperiordeAgronomia (ISA) του Πανεπιστημίου της Λισαβόνας. Οι συμμετέχοντες αποτελούνταν από οκτώ τεχνικούς και οκτώ διαχειριστές δασών και αγροκτημάτων. Οι θετικές πλευρές των αγροδασικών συστημάτων επικεντρώθηκαν στο εισόδημα και την ποικιλία των προϊόντων, στη διατήρηση του εδάφους, στη βιοποικιλότητα και στα ενδιαιτήματα άγριας πανίδας και στο μειωμένο κίνδυνο πυρκαγιάς. Οι αρνητικές πλευρές αφορούσαν τη ρύθμιση και την πολυπλοκότητα της εργασίας καθώς επίσης και την αναγέννηση και επιβίωση των δέντρων. Η αρχική ομάδα ενδιαφερόμενων φορέων εντόπισε μία σειρά πιθανών ερευνητικών θεμάτων, συμπεριλαμβανόμενης και της οικονομικής αξιολόγησης διαφορετικών συστημάτων αγροδασοπονίας.

Κατεβάστε την αρχική έκθεση των ενδιαφερόμενων φορέων

Συντάχθηκαν δύο αρχικές εκθέσεις των ενδιαφερόμενων φορέων: η μία επικεντρώθηκε στο σύστημα montado και η άλλη στα παραδοσιακά αγροδασικά συστήματα της βόρειας και κεντρικής Πορτογαλίας.

Κατεβάστε το αρχικό πρωτόκολλο έρευνας και ανάπτυξης

Ένα πρωτόκολλο για τα συστήματα φελλοφόρου δρυός ετοιμάστηκε τον Φεβρουάριο του 2015.

Κατεβάστε την περιγραφή του συστήματος

Μία έκθεση περιγραφής του συστήματος που περιέχει ενημέρωση για την έρευνα στα δασολιβαδικά συστήματα της φελλοφόρου δρυός ετοιμάστηκε τον Ιανουάριο του 2016.

Lessons learnt

Staff from the University of Lisbon have produced a report to summarise their research on the effects of understory management on tree and cork growth in the montados of Portugal. 

  • A medium-term trial (over 10 years from 2003 to 2012) showed small and varying differences in the effect of a lupin pasture (relative to spontaneous vegetation) on the annual growth of cork. However, no effect was observed on tree wood diameter growth.
  • The cork thickness variability between trees and the individual tree responses seemed to be more affected by climate conditions than the tested management alternatives.  Differences found between two blocks suggest that site characteristics should be explored in further research.
  • A short-term and on-going trial (2016 - on going) is comparing the effect on cork growth, soil and leaf properties of incorporating understorey vegetation into the soil and of applying fertilizer.  The measurements are ongoing, but initial results suggest that the response of the trees to the treatments are affected by the weather in a particular year and the time from the last cork harvest (cork age).